Τι είναι οι λοιμώξεις αναπνευστικού και από τι προκαλούνται;
Οι λοιμώξεις αναπνευστικού αναπτύσσονται όταν ένας λοιμώδης μικροοργανισμός προσβάλει το αναπνευστικό σύστημα προκαλώντας συμπτώματα. Οι λοιμώξεις προκαλούνται συνηθέστερα από ιούς ενώ λιγότερο συχνές είναι οι βακτηριακές λοιμώξεις ή οι λοιμώξεις που προκαλούνται από άλλα είδη μικροοργανισμών. Οι λοιμώξεις αναπνευστικού διακρίνονται σε οξείες, όταν τα συμπτώματα είναι πρόσφατα και συνήθως πιο έντονα, ενώ στις χρόνιες λοιμώξεις τα συμπτώματα είναι πιο ήπια αλλά διαρκούν πάνω από 2 μήνες.
Ποια είναι τα συμπτώματα της λοίμωξης αναπνευστικού;
Οι λοιμώξεις αναπνευστικού χωρίζονται ανατομικά σε λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού που αφορούν τα όργανα του αναπνευστικού από το λάρυγγα και πάνω (ρινίτιδα, φαρυγγίτιδα, λαρυγγίτιδα, ωτίτιδα, παραρρινοκολπίτιδα) και τις λοιμώξεις κατώτερου αναπνευστικού που αφορούν την τραχεία, τους βρόγχους και τους πνεύμονες (τραχειίτιδα, βρογχίτιδα, πνευμονία). Η λοίμωξη αναπνευστικού προκαλεί συμπτώματα ανάλογα με τα όργανα που προσβάλει. Τα συμπτώματα της λοίμωξης ανώτερου αναπνευστικού είναι η ρινική συμφόρηση, η καταρροή, ο πόνος στο λαιμό ή στο αυτί, το βράγχος φωνής και ο ξηρός βήχας ενώ τα συμπτώματα της λοίμωξης κατώτερου αναπνευστικού είναι ο βήχας, ξηρός ή παραγωγικός, η θωρακαλγία ενώ μπορεί να συνυπάρχει και δύσπνοια ή συριγμός. Στα γενικά συμπτώματα των λοιμώξεων συμπεριλαμβάνονται ο πυρετός, η καταβολή, η κεφαλαλγία και οι μυαλγίες. Το κοινό κρυολόγημα, που είναι η συνηθέστερη λοίμωξη αναπνευστικού, προκαλείται από κοινούς ιούς, όπως ο ρινοϊός και ο αδενοϊός και είναι αυτοϊώμενο εντός λίγων ημερών.
Πώς γίνεται η διάγνωση της λοίμωξης αναπνευστικού;
Η διάγνωση της λοίμωξης αναπνευστικού είναι κυρίως κλινική. Ο ιατρός θέτει τη διάγνωση με βάση τα συμπτώματα και την κλινική εξέταση. Οι εργαστηριακές εξετάσεις που μπορούν να βοηθήσουν στη διάγνωση είναι:
Γενική εξέταση αίματος
Δείκτες φλεγμονής
Ακτινογραφία θώρακος
Αντιγόνο στρεπτόκοκκου
Τεστ γρίπης
Καλλιέργεια πτυέλων
Εκτός από τα παραπάνω, υπάρχουν και πιο εξειδικευμένες εξετάσεις οι οποίες γίνονται συνήθως ενδονοσοκομιακά σε πιο βαριές λοιμώξεις και έχουν ως στόχο την ταυτοποίηση του παθογόνου μικροοργανισμού.
Ποια είναι η θεραπεία για τις λοιμώξεις αναπνευστικού;
Οι περισσότερες λοιμώξεις αναπνευστικού προέρχονται από ιούς οπότε η θεραπεία είναι μόνο συμπτωματική. Ανάλογα με τα συμπτώματα που κυριαρχούν, τα κυριότερα φάρμακα που μπορούμε να δώσουμε είναι για την ανακούφιση των συμπτωμάτων, όπως αντιπυρετικά, βλεννολυτικά, αποσυμφορητικά για τη μύτη ή καραμέλες για το λαιμό. Όταν υπάρχει υποψία βακτηριακής λοίμωξης πρέπει να συγχορηγούνται αντιβιοτικά. Σε περίπτωση επιβεβαιωμένης γρίπης μπορούμε να λάβουμε αντι-ιική αγωγή που μειώνει την ένταση των συμπτωμάτων και να μειώνει τον κύκλο του ιού της γρίπης.
Πότε πρέπει να παίρνουμε αντιβίωση;
Η αντιβιοτική αγωγή πρέπει να δίνεται σε υποψία βακτηριακής λοίμωξης και μόνο σύμφωνα με την κρίση του ιατρού. Τα αντιβιοτικά φάρμακα δεν είναι αποτελεσματικά έναντι των ιών γι’ αυτό και δεν πρέπει να δίνονται στις ιογενείς λοιμώξεις. Ο πυρετός, τα ακροαστικά ευρήματα και η διάρκεια των συμπτωμάτων δεν είναι κριτήρια για τη χρήση αντιβιοτικών.
Γιατί να μην παίρνουμε αντιβίωση κάθε φορά που έχουμε συμπτώματα λοίμωξης, έστω και προληπτικά;
Η Ελλάδα κατέχει την πρώτη θέση στην Ευρώπη στην εξωνοσοκομειακή χρήση αντιβιοτικών. Το αποτέλεσμα αυτής της αλόγιστης χρήσης είναι η πρωτιά και στα περισσότερα ανθεκτικά στα αντιβιοτικά μικρόβια. Πάνω από 85% των λοιμώξεων αναπνευστικού είναι ιογενείς και τα αντιβιοτικά δεν είναι δραστικά. Είναι λάθος να πιστεύουμε πως τα αντιβιοτικά θα μας κάνουν πιο γρήγορα καλά ή θα προλάβουν επιπλοκές. Αντίθετα, η λανθασμένη χρήση τους οδηγεί στην ανάπτυξη πολυανθεκτικών μικροβίων. Όταν λοιπόν θα χρειαστεί να λάβουμε κάποιο αντιβιοτικό, αυτό δεν θα είναι πια αποτελεσματικό, ενώ ο ασθενής που έλαβε αντιβιοτικά και απέκτησε ανθεκτικά μικρόβια θα τα διασπείρει και στους γύρω τους που δεν έχουν λάβει αντιβιοτικά.